Jesienią 2021 roku rekordy popularności na znanej platformie streamingowej bił serial, w którym zadłużeni ponad przeciętną miarę uczestnicy wzięli udział w makabrycznej grze. Stawką była znaczna kwota, jednak w przypadku odpadnięcia z gry czekała na nich śmierć. Na szczęście dla osób, które nie mogą spłacić swoich długów, istnieje bardziej humanitarne rozwiązanie na oddłużenie. Jest nim ogłoszenie przez sąd upadłości konsumenckiej. Dla kogo upadłość konsumencka? Upadłość konsumencka to potoczna nazwa postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Zatem dotyczy każdej osoby, która nie jest przedsiębiorcą. Niektóre osoby jednak traktowane są jako przedsiębiorcy – głównie wspólnicy spółek. Upadłości nie mogą ogłosić rolnicy, chyba że prowadzą też inną działalność poza rolniczą. Co jednak istotne, upadłość konsumencka może być również ogłoszona wobec byłych przedsiębiorców, nawet jeśli ich długi powstały w związku z działalnością gospodarczą. Po co ci upadłość konsumencka - czyli proces oddłużenia Z założenia upadłość konsumencka ma doprowadzić do całkowitego pozbycia się wszystkich długów bez nadmiernie długiego okresu, przy jednoczesnym możliwie wysokim poziomie zaspokojeniu wierzycieli. Oznacza to, że dłużnik może zacząć na nowo z czystą kartą. Nie oznacza to jednak, że jest droga łatwa i przyjemna. W postanowieniu o ogłoszeniu upadłości sąd wyznacza syndyka, który od dnia ogłoszenia upadłości zarządza majątkiem upadłego. Syndyk kieruje do wierzycieli zawiadomienie ogłoszeniu upadłości oraz dokonuje likwidacji majątku upadłego (tj. masy upadłości). Po upływie terminu do zgłoszenia przez wierzycieli posiadanych wobec dłużnika wierzytelności i przeprowadzeniu likwidacji majątku (najczęściej jego sprzedaży – o ile taki majątek upadły w ogóle posiada), syndyk sporządza propozycję zakończenia postępowania upadłościowego. Następnie przekazuje sądowi ww. propozycję. Sąd może wydać następujące rozstrzygnięcia: Ustalenie planu spłaty wierzycieli – następuje w oparciu o projekt planu sporządzony przez syndyka. Syndyk bada sytuację majątkową, rodzinną i prawną upadłego, w tym jego możliwości zarobkowe. Następnie ustala jaką kwotę może spłacać upadły. Sąd ustala również okres obowiązywania planu spłaty, który co do zasady jest nie dłuższy niż 3 lata. Jeśli upadły umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa (najczęściej pętli kredytowej lub nieostrożnego „dobierania” pożyczek) doprowadził do swojej niewypłacalności lub zwiększył jej stopień, plan spłaty trwa od 3 do 7 lat. Po wykonaniu przez upadłego planu spłaty – niezależnie od tego, jaka część zobowiązań została w nim spłacona – Sąd wydaje postanowienie, w którym m.in. umarza nadal niespłacone długi powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości. Wysokość miesięcznej raty w planie spłat jest przy tym ustalana w oparciu o możliwości zarobkowe upadłego, a nie faktycznie przez niego uzyskiwane. Na ocenę możliwości zarobkowych ma wpływ m.in. wiek, zdrowie, wykształcenie, umiejętności itp. Odmowa ustalenia planu spłaty albo umorzenia zobowiązań bez planu spłaty wierzyciel lub warunkowego umorzenia zobowiązań – zostaje wydana w sytuacji, gdy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie majątku oraz celowe nieregulowanie zobowiązań. Ponadto sąd odmawia ustalenia planu spłaty, jeśli w okresie 10 lat przed dniem zgłoszenia wniosku dłużnik miał już postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część zobowiązań. Wtedy też sytuacja dłużnika nie zmienia się – nadal pozostaje zadłużony. Dodać jednak trzeba, że jeśli sytuacja osobista dłużnika tego wymaga (względy humanitarne lub zasady słuszności, np. choroby), Sąd nadal może umorzyć zobowiązania lub ustalić plan spłaty. Umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalania planu spłaty wierzycieli – jeśli upadły trwale nie ma możliwości spłaty jakichkolwiek zobowiązań w ramach planu spłaty (np. z powodu niskich zarobków lub konieczności utrzymania rodziny), sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Oznacza to, że nawet po kilku miesiącach od ogłoszenia upadłości dłużnik dostaje drugą szansę i jest wolny od długów. W przypadku, gdy niezdolność regulowania zobowiązań jest przejściowa (nie ma charakteru trwałego), Sąd może warunkowo umorzyć zobowiązania bez ustalenia planu spłaty. W takiej sytuacji, jeśli w ciągu 5 lat zmieni się sytuacja i dłużnik będzie miał możliwość planu spłaty oraz wierzyciel (lub nawet sam upadły) złożą do sądu wniosek o ustalenie planu spłaty, dalsza procedura odbywa się jak w punkcie 1. Jeśli w ciągu 5 lat nie wydarzy się powyższe, długi zostają umorzone. Skutki ogłoszenia upadłości upadłości i oddłużenia Podsumowując – docelowo postępowanie upadłościowe doprowadza do sytuacji, w której dłużnik zaczyna na nowo – nie ma majątku, ale nie ma też długów. Trzeba jednak wskazać, że jego sytuacja jest lepsza podczas planu spłaty, niż przykładowo podczas postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika. Długi przestają rosnąć (np. odsetki z chwilą ogłoszenia upadłości przestają być naliczane). Co jednak istotniejsze, najczęściej nie trzeba spłacać całości swoich zobowiązań. Nadto znana jest data graniczna, do której będzie istniała konieczność spłaty. Dodatkowo w trakcie planu spłaty upadły może zwiększać swoje wynagrodzenie, które nie jest automatycznie zajmowane. Możliwe jest zwiększenie zarobków i (pomimo długów) posiadania legalnie uzyskanej wyższej niż minimalne wynagrodzenie kwoty pozostającej w kieszeni. Stanowi to istotny motywator do pracy i rozwijania się, w przeciwieństwie do zbiegu postępowań komorniczych wywołujących u dłużników marazm. Zmiany z marca 2020 r. - szansa dla dłużników, którym wcześniej nie udało się ogłosić upadłości Pandemia koronawirusa, która wybuchła w marcu 2020 r., spowodowała utratę przez wiele osób pracy i brak możliwości zarobkowania w większości branż. Konsekwencją tego jest wzrost liczby niewypłacalnych dłużników, którzy nie byli w stanie regulować zobowiązań – jak chociażby raty kredytu. Jednocześnie doniesienia medialne dotyczące pandemii „przykryły” istotną informację – w dniu 24 marca 2020 r. weszła w życie długo oczekiwana zmiana ustawy Prawo upadłościowe, która złagodziła wymogi ogłoszenia upadłości dla osób fizycznych w stosunku do wcześniej obowiązujących przepisów. Poniżej znajdują się jedynie przykłady zmian po obszernej nowelizacji prawa upadłościowego. Istotne we wprowadzonych 24 marca 2020 r. zmianach w upadłości konsumenckiej jest to, że otwierają one drogę do ogłoszenia upadłości osobom, którym sąd już raz odmówił ogłoszenia upadłości – przykładowo z powodu rażącego niedbalstwa. Powód ten stanowił częstą przyczynę odmowy ogłoszenia upadłości tuż obok niezgłoszenia upadłości w terminie przez przedsiębiorców. W stanie prawnym do marca 2020 r. ogłoszenie upadłości dla osób, które doprowadziły do niewypłacalności z powodu rażącego niedbalstwa (np. pętli kredytowej) było niemożliwe. Jeśli sąd odmówił ogłoszenia upadłości z tej przyczyny, ponowny wniosek nie był możliwy, nawet do końca życia. Obecnie ta przesłanka ma jedynie wpływ na długość planu spłaty – jeśli w ogóle nie zachodzą przyczyny braku jego ustalenia. Do marca 2020 r. byli przedsiębiorcy, którzy nie złożyli w terminie 14 dni (od pewnego momentu 30 dni) od dnia powstania niewypłacalności wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy, musieli czekać 10 lat na możliwość złożenia wniosku o upadłość konsumencką. Obecnie również ten wymóg został złagodzony. Oddłużenie jest zatem możliwe dla osób, którzy tkwią w długach powstałych w wyniku działalności gospodarczej bez konieczności oczekiwania wielu lat. Dlaczego przy sporządzeniu wniosku warto skorzystać z pomocy prawnika Do wniosku o ogłoszenie upadłości należy dołączyć wiele dodatkowych dokumentów oraz oświadczeń, które stanowią integralną część wniosku. Jednym z nich jest oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku. Jeżeli oświadczenie to nie jest zgodne z prawdą, dłużnik ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną na skutek podania nieprawdziwych danych we wniosku o ogłoszenie upadłości. Dodatkowo Sąd umarza postępowanie, jeżeli zostanie ujawnione, że dane podane przez dłużnika we wniosku o ogłoszenie upadłości są niezgodne z prawdą lub niezupełne, chyba że niezgodność lub niezupełność nie są istotne lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi. Umorzenie postępowania natomiast powoduje, że nadal istnieje konieczność spłaty zadłużenia. Pomoc prawnika w sporządzeniu wniosku zdejmuje z barków stres związany z wyszukiwaniem informacji i sporządzaniem wniosku. Daje pewność, że wniosek sporządzony jest prawidłowo i zawiera wszystkie niezbędne elementy, a postępowanie nie będzie się niepotrzebnie przedłużać. Ponadto prawnik przygotuje dłużnika na każdy etap postępowania i wytłumaczy m.in. w jakim celu podejmowana jest czynność, do czego zmierza i jak należy reagować. Możliwa jest również pomoc prawna na etapie postępowania upadłościowego, czyli po ogłoszeniu upadłości. Zachęcam do współpracy z moją kancelarią. Proszę o kontakt telefoniczny lub mailowy, opisany w sekcji kontakt.